هنگام بروز تصادف همیشه لازم نیست با افسر پلیس تماس گرفت. بیمه شخص ثالث، تعهد جانیِ شخص ثالث، تعهد مالیِ شخص ثالث و تعهد جانیِ راننده مقصر را بر عهده دارد. دریافت خسارت بیمه نامه خودرو به دو صورت امکان‌پذیر است؛ دریافت خسارت با کروکی و بدون کروکی. بنابراین دریافت خسارت در بعضی مواقع بدون کروکی نیز امکان‌پذیر است. در ادامه می‌خواهیم به بررسی دریافت خسارت بدون کروکی بیمه شخص ثالث بپردازیم؛ ببینیم چه شرایطی دارد و چه مدارکی برای این کار لازم است. در آخر نیز کمی در مورد دریافت خسارت بدون کروکی بیمه بدنه صحبت می‌کنیم.

کروکی چیست؟

قبل از اینکه به بحث بپردازیم بهتر است بدانیم اول کروکی چیست. کروکی یک نقشه ترسیمی از تصادف است که توسط پلیس درست می‌شود. این نقشه جزئیات خسارت، محل، تاریخ و زمان خسارت را در برمی‌گیرد. 2 نوع کروکی داریم: سازشی و غیر سازشی.

کروکی سازشی

کروکی سازشی زمانی تنظیم می‌شود که مدارک طرفین حادثه کامل باشد، طرفین درباره مقصر بودن و میزان خسارت یکدیگر توافق داشته باشند و طرفین نظر افسر را درباره حادثه قبول داشته باشند. مدارک لازم برای ارائه به پلیس هنگام ترسیم کروکی عبارت است از:

گواهینامه

کارت ماشین

برگه معاینه فنی

بیمه‌نامه شخص ثالث

کروکی غیر سازشی

درصورتی‌که یکی از موارد زیر اتفاق بیفتد کروکی غیر سازشی تنظیم می‌شود:

یکی از طرفین حادثه نظر افسر را قبول نداشته باشد.

مدارک یکی از طرفین حادثه کامل نباشد. (بیمه شخص ثالث، گواهینامه، کارت ماشین و معاینه فنی)

خسارت به وجود آمده بیشتر از سقف تعهدات بیمه شخص ثالث مقصر باشد.

طرفین حادثه درباره مقصر تصادف توافق نداشته باشند.

حال که با کروکی و انواع آن آشنا شدیم باید بدانیم که در چه شرایطی برای پرداخت خسارت باید کروکی ارائه دهیم و در چه شرایطی ارائه آن الزامی نیست.

درصورتی‌که در حادثه به توافق نرسیدید چه کسی مقصر است، باید کروکی غیرسازشی تنظیم شود.

چه مواقعی داشتن کروکی ضروری است؟

درصورتی‌که حادثه رخ داده در یکی از شرایط زیر باشد ارائه کروکی برای دریافت خسارت از شرکت بیمه الزامی است:

هرگاه یکی از خودروهای طرفین تصادف پلاک شخصی نباشد. (پلیس، نظامی، دولتی و…)

هرگاه یکی از خودروهای طرفین حادثه خودروی سنگین (کامیون ، اتوبوس ، مینی‌بوس) باشد.

هرگاه یکی از طرفین حادثه و تصادف فاقد بیمه‌نامه شخص ثالث باشد.

هرگاه یکی از طرفین تصادف فاقد گواهینامه رانندگی باشد.

هرگاه میزان خسارت وارده بیش از 16 میلیون تومان باشد.

هرگاه تصادف با شی‌ء ثابت مانند تیر چراغ برق، جدول ، گارد ریل و… باشد که نیاز به تصویر وضعیت برخورد وجود دارد. در کل هرگاه طرف زیان دیده مشخص نباشد به کروکی نیاز است.

هرگاه تصادف به‌صورت جلو به جلو (اصطلاحاً شاخ به شاخ ) باشد.

هرگاه یکی از طرفین حادثه یدک‌کش باشد.

همانطور که می‌دانید بیمه شخص ثالث بیمه‌ای اجباری برای وسایل نقلیه موتوری است و تمام خودروها باید تحت پوشش بیمه شخص ثالث باشند؛ به همین دلیل هم تغییرات قانون بیمه شخص ثالث برای همه دارندگان خودرو مهم است و ما در این مطلب به تغییرات قانون بیمه شخص ثالث در سال 1400 را توضیح داده‌ایم.

تغییرات قانون جدید بیمه شخص ثالث در روزهای پایانی سال 1399 اعلام شد و نسبت به قانون قبلی تفاوت‌های مهمی دارد.

قانون جدید انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث

تخفیف‌ عدم خسارت بیمه شخص ثالث یکی از مهم‌ترین موضوعات برای خریداران بیمه شخص ثالث است؛ به طوری که همیشه در هنگام خرید و فروش خودرو، داشتن تخفیف عدم خسارت با سال‌های زیاد، یک امتیاز محسوب می‌شد؛ چون با انتقال مالکیت خودرو، تخفیف‌های بیمه شخص ثالث هم به مالک جدید منتقل می‌شد و مالک جدید می‌توانست بیمه شخص ثالث خود را با قیمت کمتری تمدید کند.

اما در قانون بیمه شخص ثالث 1400 ، شرایط انتقال تخفیف تغییر کرده است و دیگر نمی‌توان تخفیف را در زمان فروش خودرو به مالک جدید منتقل کرد.

یعنی مثلا وقتی شما ماشینی می‌خرید که پنج سال تخفیف دارد، دیگر نمی‌توانید از تخفیف‌های آن استفاده کنید و باید بیمه شخص ثالث را بدون تخفیف تمدید کنید؛ چون طبق قانون جدید بیمه شخص ثالث تخفیف‌های عدم خسارت به شما منتقل نمی‌شود.

البته این قانون با هدف راننده محور شدن بیمه شخص ثالث تصویب شده است؛ به این صورت که هر فرد می‌تواند تخفیف‌هایی را که به نامش است برای خود حفظ کند؛ یعنی آن را به ماشین جدید خود یا بستگان درجه اول مثل والدین، همسر و فرزندان منتقل کند.

در قانون جدید بیمه شخص ثالث مشابه با قانون قبلی آن، یک شرط دیگر هم برای انتقال تخفیف وجود دارد و آن هم این است که برای انتقال تخفیف به خودروی فرد یا خانواده او، باید کاربری هر دو خودرو یکسان باشد؛ یعنی مثلا نمی‌توان تخفیف خودروی سواری را به خودرویی با کاربری تاکسی منتقل کرد.

قانون جدید بیمه شخص ثالث در مورد ثبت گواهینامه

در قانون بیمه شخص ثالث 1400 ، ثبت گواهینامه در زمان خرید بیمه ثالث الزامی است؛ یعنی در زمان خرید این بیمه، شما باید گواهینامه تمام افرادی را که از خودروی مورد نظر استفاده می‌کنند، ثبت کنید.

این قانون هم در راستای راننده محور شدن بیمه شخص ثالث تصویب شده تا تخفیف عدم خسارت بر روی گواهینامه رانندگان هر خودرو ثبت شود.

البته در حال حاضر این قانون مانعی برای پرداخت خسارت به سایر افراد نیست، یعنی اگر یک فرد با خودرویی تصادف کند و دچار خسارت شود، حتی اگر گواهینامه او در بیمه‌نامه آن خودرو ثبت نشده باشد، می‌تواند از بیمه خسارت بگیرد.

همچنین کسانی که قبل از تصویب این قانون بیمه شخص ثالث خود را خریده‌اند، نیازی نیست برای ثبت گواهینامه‌های خود اقدام کنند و می‌توانند در زمان سررسید بیمه‌نامه و تمدید آن، ثبت گواهینامه‌ها را انجام دهند.

قانون جدید خودروهای نامتعارف

قانون خودروهای نامتعارف از سال 1395 تصویب و اجرا شده است اما در قانون بیمه شخص ثالث 1400 تغییراتی داشته که خواهیم گفت.

طبق قانون، خودروی نامتعارف خودرویی است که قیمت آن بیشتر از نصف دیه ماه حرام باشد. در سال 1400 دیه ماه حرام 640 میلیون تومان است و بر همین اساس خودروهایی که قیمت آنها بیشتر از 320 میلیون تومان باشد، خودروی نامتعارف هستند.

یعنی به عنوان مثال اگر شما با ماشینی 1 میلیارد تومانی تصادف کنید، مقصر باشید و خسارت وارد شده هم 100 میلیون تومان باشد، لازم نیست کل خسارت را شما پرداخت کنید. مثلا ممکن است طبق فرمول قانون خودروی نامتعارف، سهم شما از پرداخت خسارت 30 میلیون تومان اعلام شود. در این صورت بیمه ثالث شما تا سقف خود را (که در سال 1400 حداقل آن 16 میلیون تومان است) به زیان‌دیده پرداخت می‌کند و فقط 14 میلیون باقی مانده به عهده شماست.

بقیه خسارت (یعنی ما‌به‌تفاوتی که در مثال بالا 70 میلیون است) به عهده راننده مقصر نیست و زیان‌دیده اگر بیمه بدنه داشته باشد، می‌تواند آن را از بیمه بدنه خود بگیرد.

سایر قوانین مهم بیمه شخص ثالث

(1) دیگر نیازی به دریافت الحاقیه نیست

از سال 1396 قانون جدید بیمه شخص ثالث برای الحاقیه تصویب شد و بر اساس آن دیگر نیازی نیست که با بالا رفتن نرخ دیه، افراد برای بیمه ثالث خود الحاقیه تهیه کنند. یعنی سقف تعهدات بیمه شخص ثالث در صورت افزایش مبلغ دیه، به‌صورت خودکار افزایش پیدا می‌کند.

(2) بیمه شخص ثالث راننده محور می‌شود

مطابق قانون جدید بیمه شخص ثالث، قانون راننده محور شدن به مرور اجرایی خواهد شد.

در جدول زیر نرخ بیمه اعلام شده سال 1400 به تفکیک وسایل نقلیه مختلف، مشخص شده است.

تخفیف عدم خسارت

مهم‌ترین عامل تعیین نرخ بیمه شخص ثالث، عدم خسارت است. عدم خسارت در بیمه‌نامه‌ها به صورت مخفف با عبارت « ت ع خ» مشخص شده است. منظور از تخفیف عدم خسارت این است که راننده به ازای سال‌هایی که از بیمه‌نامه خود استفاده نکند، در هنگام تمدید از تخفیف برخوردار خواهد شد. به همین دلیل بسیاری از رانندگان تریجیح می‌دهند در تصادفات کوچک و کم‌هزینه، خسارت را به صورت شخصی پرداخت کنند. تخفیف عدم خسارت به صورت پلکانی محاسبه می‌شود. به عبارت بهتر هرچه سال‌های بیشتری از بیمه شخص ثالث استفاده نکنید، تخفیف بیشتری خواهید داشت. برای مثال در صورتی که 2 سال از بیمه‌نامه شخص ثالث خود استفاده نکرده باشید، از 5 درصد تخفیف بهره‌مند می‌شوید. در جدول زیر نرخ تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث مشخص شده است.

سال اول (سال دوم بیمه‌نامه)                    5%

سال دوم (سال سوم بیمه‌نامه)                   10%

سال سوم (سال چهارم بیمه‌نامه)                15%

سال چهارم (سال پنجم بیمه‌نامه)              20%

سال پنجم (سال ششم بیمه‌نامه)               25%

سال ششم (سال هفتم بیمه‌نامه)                30%

سال هفتم (سال هشتم بیمه‌نامه)               35%

سال هشتم (سال نهم بیمه‌نامه)                 40%

سال نهم (سال دهم بیمه‌نامه)                   45%

سال دهم (سال یازدهم بیمه‌نامه)               50%

سال یازدهم (سال دوازدهم بیمه‌نامه)         55%

سال دوازدهم (سال سیزدهم بیمه‌نامه)       60%

سال سیزدهم (سال چهاردهم بیمه‌نامه)     65%

سال چهاردهم (سال پانزدهم بیمه‌نامه)      70%

نرخ بیمه شخص ثالث به صورت سالانه اعلام می‌شود. چند فاکتور مهم در تعیین نرخ بیمه شخص ثالث اثرگذار است که در ادامه به صورت دقیق‌ هر یک را بررسی می‌کنیم:

 (1)حق بیمه پایه؛ مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده قیمت بیمه

قوه قضاییه کشور هر سال مبلغی را برای دیه کامل انسان در ماه حرام اعلام می‌کند. با توجه به ضوابط و فرامین دینی، دیه در ماه‌های حرام بیشتر از ماه‌های غیر حرام است. رقم دیه ماه حرام، تعیین‌کننده حق بیمه و تعهدات بیمه شخص ثالث است. ماه‌های ذی‌الحجه، ذی‌القعده، رجب و محرم چهار ماه حرام در سال قمری هستند. در سال 1400 دیه کامل انسان در ماه‌های حرام 640 میلیون تومان و در ماه‌های غیرحرام 440 میلیون تومان تعیین‌شده است. به استناد رقم تعیین‌شده قوه قضاییه حداقل پوشش مالی در سال 1400 معادل یک چهلم دیه کامل انسان در ماه‌های حرام است. به عبارت دقیق‌تر این عدد معادل 16 میلیون‌تومان است. سازمان بیمه مرکزی با استناد به این مبلغ حداقل و حداکثر حق بیمه پایه را محاسبه و به شرکت‌های بیمه‌ای اعلام می‌کند.

 (2) نوع وسیله نقلیه؛ تعیین کننده ریسک شرکت بیمه گر

همه وسایل نقلیه به یک‌اندازه در معرض تصادف نیستند. میزان ریسک وسایل نقلیه متفاوت است. نوع کاربرد وسیله نقلیه نشان‌دهنده ریسک و هزینه در حوادث رانندگی است. برای مثال تاکسی‌ها و خودروهای حمل و نقل بیشتر از سایر وسایل در معرض تصادف هستند و حق بیمه‌ ‌آن‌ها بیشتر است. معمولا این حق بیمه 10 تا 20 درصد بیشتر از حق بیمه وسایل نقلیه عادی است.

(3) عدم خسارت بیمه شخص ثالث؛ تخفیف در صورت تصادف نکردن

یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده قیمت بیمه شخص ثالث، عدم خسارت است. هرچقدر مالک یا راننده خودرو از بیمه شخص ثالث استفاده نکرده باشد، تخفیف بیشتری دریافت می‌کند.

(4) جریمه دیرکرد؛ همیشه باید بیمه داشته باشید

با توجه به اجباری بودن قانون بیمه شخص ثالث، در صورتی که شخص به هر دلیلی دیرتر از موعد نسبت به تمدید بیمه‌نامه شخص ثالث خود اقدام کند، بایستی حق بیمه بیشتری هم پرداخت کند. جریمه دیرکرد به صورت روزشمار محاسبه شده و حداکثر 365 روز است. به عبارت دیگر در صورتی که دو سال از اعتبار بیمه‌نامه بگذرد، تنها یک سال آن مشمول جریمه است.

 (5) تعهدات مالی شرکت بیمه

شرکت‌های بیمه تعهدات مالی مختلفی را در اختیار رانندگان می‌گذارند. به عبارت بهتر مبلغ حداقل پوشش مالی، کف تعهدات یک شرکت بیمه است. اما هر شرکت بیمه می‌تواند تعهدات بالاتری را هم متقبل شود. در این صورت شخص بیمه‌کننده اتومبیل باید هزینه بیشتری را هم پرداخت کند.

 (6) تخفیف شرکت های بیمه‌ای

بیمه مرکزی هر سال حداقل و حداکثر حق بیمه را تعیین می‌کند. شرکت‌های بیمه‌ای برای جذب مشتریان بیشتر تخفیف‌هایی را برای پرداخت در نظر می‌گیرند. این تخفیف شرکت‌های بیمه‌ای نیز بر روی نرخ بیمه شخص ثالث اثرگذار است.

 (7) اعتبار بیمه‌نامه‌ها

مدت اعتبار بیمه‌نامه شخص ثالث متغیر است. این مدت می‌تواند از چند روز تا یک‌سال باشد. معمولا اشخاص تمایل دارند که بیمه‌نامه‌ها را به صورت سالانه تهیه کنند. چراکه ریسک بیمه‌های کوتاه مدت بیشتر از بیمه‌نامه‌های بلندمدت است. با توجه به 7 عامل بالا، قیمت بیمه شخص ثالث برای خودرهای مختلف متفاوت است.

در صورتی که بیمه شخص ثالث را تمدید نکنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟

در صورت عدم تمدید به موقع بیمه شخص ثالث، علاوه بر جریمه دیرکرد تبعات دیگری نیز متوجه مالک خودرو خواهد شد. اولین و مهم‌ترین اتفاق، توقیف خودرو توسط پلیس راهنمایی و رانندگی است. در صورتی که پلیس خودرویی را متوقف کند و خودرو بیمه نداشته باشد، اتومبیل به پارکینگ منتقل‌ می‌شود. از طرف دیگر در صورت تصادف بدون بیمه‌نامه شخص ثالث، شرکت بیمه هیچ مسئولیتی برای پرداخت خسارت ندارد و تمامی خسارت بر عهده راننده خواهد بود. همچنین خرید و فروش خودرو بدون بیمه‌نامه شخص ثالث ممنوع و غیرقابل انجام است.

تصادفات جاده‌ای و شهری همواره حادثه‌ساز است. حوادثی که بعضا منجر به خسارت‌های مالی و جانی سنگینی می‌شود. بیمه شخص ثالث برای پوشش این حوادث تشکیل‌شده است. قدمت بیمه در دنیا به سال سال 1898 میلادی باز می‌گردد. در ایران نیز در سال 47 برای اولین بار قانون بیمه اتومبیل تصویب شد. بیمه شخص ثالث از سال 1387 و به دنبال مصوبه مجلس الزامی شد. در صورت تصادف و ایجاد خسارت جانی یا مالی به افراد دیگر، بیمه شخص ثالث خسارت وارده را جبران و هزینه‌ها را پوشش می‌دهد. در حقیقت بیمه شخص ثالث برای حمایت از رانندگان تشکیل شده است. در بسیاری از تصادفات، هزینه‌های وارده بسیار سنگین و خارج از توان راننده است.

چرا بیمه شخص ثالث به این نام شناخته می‌شود؟

در بیمه‌ شخص ثالث راننده وسیله نقلیه شخص اول، شرکت بیمه‌ شخص دوم و فرد زیان دیده شخص ثالث به حساب می‌آید و علت نام‌گذاری بیمه شخص ثالث نیز همین موضوع است

بیمه شخص ثالث چه خساراتی را پوشش می‌دهد؟

بیمه شخص ثالث شامل خسارات مالی و جانی است. منظور از خسارت مالی هر نوع خسارتی است که به اموال شخص ثالث وارد شود. آسیب‌دیدگی خودروها در تصادفات را باید مصداق بارز خسارت مالی به حساب آورد. این خسارت توسط بیمه شخص ثالث پرداخت می‌شود. جدای از خسارات مالی، یکی از اصلی‌ترین وظایف بیمه شخص ثالث پرداخت خسارات جانی است. هر نوع آسیب جسمی که به فرد ثالث وارد شود یا باعث مرگ او شود، خسارت جانی است. شرکت بیمه از طریق پرداخت دیه یا ارش متعهد به جبران خسارت وارده است. ارش نوعی از دیه است که توسط پزشکی قانونی و رای قاضی تعیین می‌شود.